Güvenlik Kültürü
Güvenlik kültürü ilk kez kavram olarak yaşanan büyük kazalar ve felaketler sonucunda ortaya çıkmıştır. 1986 yılında Çernobil’de yaşanan nükleer kaza faciasından sonra 1987 yılında Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) tarafından hazırlanan raporda kullanılmıştır (Cox ve Flin,1998: 190, Antonsen, 2009). Hazırlanan raporda yaşanan faciada kaza sebebi olarak güvenlik kültürü eksikliği belirtilmiştir(Çelik, 2014:55).
Avusturya İSG Modeli
Güvenlik kültürü Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) tarafından “kurumun sağlık ve güvenlik programlarının yeterliliğine, tarzına ve uygulamadaki ısrarına karar veren birey ve grupların değer, tutum, yetkinlik ve davranış görüntülerinin bir ürünü” olarak tanımlanmaktadır (Özkan ve Lajunen, 2003 ).
İŞVEREN TARAFINDAN YÜRÜTÜLECEK İSG HİZMETLERİ
Çernobil nükleer reaktörü kazası, King Cross yangını, Piper Alpha patlaması, Clapham Kavşağındaki tren kazası gibi büyük kazalar sonrası hazırlanan raporlarda güvenlik kültürüne vurgu yapılmıştır.
Güvenlik kültürü kavramına ilişkin literatürde pek çok tanım bulunmaktadır ve bu tanımlardan bazı şu şekildedir. Uttal (1983) davranışsal normları ortaya koyan kontrol sistemleri ve örgütün yapısı ile etkileşime giren paylaşılan değer ve inançlar olarak tanımlar. Turner (1991) yapmış olduğu tanıma göre, organizasyonda çalışanların maruz kaldığı tehlikelerin azaltılmasıyla ilgili tecrübeler, normlar, inançlar, roller ve tutumlar olarak tanımlanmaktadır (Vredenburgh, 2002:260).
Reason ve Hobbs (2003) ise güvenlik kültürünü sosyal bilimler yazınında iki alt bölüme ayrılmıştır. Yazarlara göre ilki örgütte bulunan çalışanların güvenliğe ilişkin inanç, tutum ve çoğunlukla söylenmeyen değerlerdir. İkincisi ise örgütte çalışanların daha güvenli bir çalışma ortamı sağlayabilmek için uygulanan politikalar olduğunu belirten bir tanımdır. (Reason, Hobbs,2003:145; Çelik, 2014:59).
Güvenlik kültürü içinde bulunduğumuz toplumun kültüründen ve örgütün kültüründen etkilenerek meydana gelir. Amacı ise çalışanların işyerinde bulunan risklere ve tehlikelere karşın farkında olmalarını sağlamak ve sürekli olarak bunlara dikkat etmelerini sağlayan kurallar geliştirmektir (Ostrom, Wilhelnsen ve Kaplan, 1993 akt. Vredenburgh, 2002:260; Çelik,2014:60).
Kaynak : TÜRKIYE’DE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLIĞI ALGISI ARAŞTIRMA RAPORU, (978-975-455-276-8), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi’nin (ÇASGEM), Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi İçin Teknik Destek Projesi
