Kümelenme Destek Programı
0

Girişimcilik Uzmanı Dr. Kenan Mortan “Kümelenme Destek Programı’nın KOBİ’ler İçin Önemi” sorusuna yanıt veriyor.

Kümelenme Destek Programının genel hedefleri aşağıdaki gibidir:

Türk sanayisinin rekabet edebilirliğinin, yenilikçiliğinin ve verimliliğinin yükseltilmesi,
Küresel ihracattan daha fazla pay alınması,
Ağırlıklı olarak yüksek teknolojili ürünlerin üretilmesi,
Nitelikli işgücüne sahip ve aynı zamanda çevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dönüştürülmesi.
Programın amacı; kümelenme birlikteliklerinin başlatılması, etkin bir şekilde ilerletilmesi amacıyla gerekli işbirliği ortamının güçlendirilmesi olarak özetlenebilir.

Bu amaca yönelik ilerleme aşağıdaki göstergeler ile takip edilecektir:

Kümelenme birlikteliklerinin koordinasyonu, sevk ve idaresi amacıyla oluşturulan ve Bakanlık tarafından akredite edilen, yasal bir statüye sahip kurum ve kuruluş sayısı.
Kümelenme birlikteliklerinin içinde aktif rol alan üniversite sayısı,
Kümelenme birlikteliklerinin içinde aktif rol alan işletme sayısı,
Kümelenme birliktelikleri neticesinde diğer işletmelerle işbirliği seviyesi ve kalitesini arttıran firma sayısı,
Kümelenme birliktelikleri sonucu oluşturulan ortak kullanıma yönelik yapıların sayısı ve bu yapılardan faydalanan işletme sayısı,
Kümelenme birliktelikleri sonucunda oluşturulan ve piyasaya sürülen yeni, yenileştirilmiş ve/veya geliştirilmiş ürün sayısı.

 

Kümelenme Destek Programı hedef kitlesi: Rekabet edebilirliklerini ve yenilikçiliklerini artırmak isteyen, ekonomik faaliyetlerini organizasyonel bir yapı içerisinde kümelenme bilinci ile gerçekleştirmelerini beklediğimiz belirli bir rekabetçilik ve sürdürülebilirlik seviye ve potansiyeline sahip kümelenme birliktelikleridir.

Kümelenme birlikteliği, belirli bir coğrafyada yoğunlaşmış ve birbirleriyle ilgili veya ilişkili sektör veya konularda faaliyet gösteren firmalar ile kurum, kuruluş ve özel hukuk tüzel kişilerinin, Kümelenme Destek Programı kapsamında yaptıkları işbirliklerini ifade eder.

Kümelenme birlikteliği, küme ekonomik coğrafyasında yer alan en az bir sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası ile en az bir üniversite zorunlu olmak üzere aşağıdaki kurum, kuruluş ve özel hukuk tüzel kişilerini de içerebilecek birlikteliktir. Ayrıca, kümenin ana faaliyet alanında yer alan en az yirmi firma söz konusu birliktelik ile işbirliği yapmayı taahhüt etmelidir.

Kümelenme birlikteliğinde yer alabilecekler:

    • İl özel idareleri
    • Yerel yönetimler
    • Üniversiteler ve araştırma kurumları
    • Teknoloji geliştirme bölgeleri
    • 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu çerçevesinde kurulan sanayi odaları ile ticaret ve sanayi odaları, borsaları
    • Serbest bölgeler
    • Organize sanayi bölgeleri
    • İhracatçı birlikleri
    • Endüstri bölgeleri
    • Kümelenme birlikteliği ile ilgili dernekler, vakıflar, kooperatifler vb. kuruluş ve teşekküller

Kümelenme birlikteliklerinin vizyon, strateji ve performans kriterlerini iyi belirlemeleri, mutabakat içinde yol haritalarını hazırlamaları, yönetişim yapılarını kurmaları ve bilimsel kurum veya kuruluşlarla işbirliği içerisinde olmaları gerekmektedir. Her bir paydaşın kendi gündemi ve hedefleri ile katıldığı kümelenme birlikteliklerinden, ortak hedeflerinin ve faaliyetlerinin belli olması, çıkar çatışmalarının çözüme kavuşması ve rekabetçiliği artırmak için teknolojide ve yenilikte bir üst seviyeye çıkma doğrultusunda ekonomik uzlaşının sağlanması beklenmektedir.

Belirli bir sürdürülebilirlik ve rekabetçilik seviye ve potansiyeline sahip kümelenme birlikteliklerinin

a) küme koordinasyonunu, farkındalığını ve/veya etkinliğini geliştirme,

b) faktör koşullarını ve/veya piyasalarını geliştirme,

c) verimlilik ve

d) yenilik başlıkları altında ayrıntıları Kümelenme Destek Programı Uygulama Usul ve Esaslarında yer alan faaliyetleri desteklenecektir.

Kategori 1: Küme Koordinasyonunu, Farkındalığını ve/veya Etkinliğini Geliştirme Faaliyet Grubu:

  • Kümeyi temsil edecek bir hukuki yapının kurulması
  • Kümeyi temsil edecek hukuki yapının kapasitesinin güçlendirilmesi
  • Kümelenme birlikteliğinin koordinasyonu
  • Küme aktörlerinin kümelenme konusundaki farkındalığının güçlendirilmesi
  • Küme aktörlerinin birbirlerini tanımalarını sağlayacak organizasyonlar
  • Küme aktörlerinin katılımı için sektörel organizasyonlar
  • Ortak küme markasının geliştirilmesi ve tanıtımı
  • Lobi ve tanıtım faaliyetleri
  • Yatırım promosyonu
  • Pazar (yerel pazar dâhil) geliştirme faaliyetleri
  • Uluslararası iş ağlarına erişim ve diğer kümelerle işbirliği vb.
  • Kümeye ilişkin temel analizlerin yapılması (rekabetçilik vb.)
  • Kümeye ilişkin sofistike analizlerin yapılması
  • Kümelenme stratejisinin belirlenmesi ve yol haritasının hazırlanması
  • Çeşitli mali destek programlarına başvuruların hazırlanması

Kategori 2: Faktör Koşullarını ve Piyasalarını Geliştirme Faaliyet Grubu

  • Temel (az veya yarı nitelikli) işgücü piyasasını geliştirme
  • Nitelikli işgücü piyasasını geliştirme (tekniker, temel mühendislik)
  • İleri nitelikli işgücü piyasasını geliştirme
  • Hammadde ve/veya ara malı kalitesini güçlendirmeye yönelik çalışmalar
  • Hammadde ve/veya ara malı maliyetini düşürmeye yönelik çalışmalar
  • Ortak fiziki altyapının güçlendirilmesine yönelik yatırımlar
  • Üniversite – Sanayi İşbirliği Programları
  • Pazar hakkında sürekli bilgi hizmetleri sağlayacak birimlerin kurulması
  • Stratejik bilgi kaynaklarına erişim

Kategori 3: Verimlilik Arttırıcı Uygulamalar Faaliyet Grubu

  • Tedarikçi geliştirme programları uygulanması
  • Ortak kullanım atölyeleri (ORTKA) kurulması
  • Ortak kullanım depolarının kurulması
  • Ortak hammadde veya ara malı teminine yönelik organizasyonlar
  • Üniversite – Sanayi İşbirliği Programları
  • Enerji verimliliği programları
  • Yenilenebilir enerji programları
  • Test/analiz laboratuvarının kurulması
  • Küme aktörleri arasındaki en iyi uygulamaların yaygınlaştırılması
  • Endüstriyel ortak yaşam
  • Ortak ulaşım, vardiya planlama
  • Ürün sertifikasyonu ve akreditasyonu

Kategori 4: Yenilik Faaliyet Grubu

  • Uygulamalı AR-GE laboratuvarı kurulması
  • Yenilik (ürün, süreç, pazar) destek programı
  • Ortak kullanıma yönelik numune hatlarının kurulması
  • Ortak kullanıma yönelik (test, simülasyonvb.) platformlarının kurulması
  • Teknoloji takip, tanıtım ve transfer birimlerinin kurulması
  • Üniversite – Sanayi İşbirliği Programları
  • Çeşitli mali destek programlarına başvuruların hazırlanması
  • Tasarım ve yaratıcılık kapasitesini arttırıcı programlar

Kümelenme Destek Programı Destek Süresi

Bir kümelenme teşebbüsünün desteklenme süresi 5 (beş) yıldır. Ancak bu süre, destek tutarında değişiklik yapılmaması kaydıyla, Bakanlıkça kümelenme teşebbüsünün idari ve/veya teknik gerekçelerinin uygun görülmesi halinde veya mücbir sebeplerin ortadan kalkmasından itibaren iki yıla kadar uzatılabilir. Destek süresi yedi yılı geçemez.

Kümelenme Destek Programı kapsamında Bakanlıkça hibe şeklinde sağlanacak mali destek, 5 yıl için 25 milyon TL’dir. Bakanlık tarafından sağlanacak geri ödemesiz destek oranı, her bir iş planı tamamlandığında iş planı toplam bütçesinin % 50’sini, her bir destek kalemi bazında ise %75’ini geçemez.

Kümelenme Destek Programı Sıkça Sorulan Sorular

  1. 5 yıllık İş Planı başına destek tutarı 25 milyon TL midir? Yoksa bu tutar 2. Destek Çağrısı toplam bütçesi midir? Bir kümelenme teşebbüsüne verilecek maksimum destek tutarı ne kadardır?
    Cevap: 25 milyon TL 2. Destek çağrısının toplam bütçesidir. Kümelenme teşebbüsü başına düşen rakam değerlendirmeler çerçevesinde belirlenecektir.

  2. Destek süresi maksimum kaç yıldır?
    Cevap: Bir kümelenme teşebbüsünün desteklenme süresi beş yıldır. Ancak bu süre, destek tutarında değişiklik yapılmaması kaydıyla, Bakanlıkça kümelenme teşebbüsünün idari ve/veya teknik gerekçelerinin uygun görülmesi halinde veya mücbir sebeplerin ortadan kalkmasından itibaren iki yıla kadar uzatılabilir. Destek süresi yedi yılı geçemez.

  3. Programa yönelik bir lansman düşünülmekte midir?
    Cevap: Hayır, düşünülmemektedir.

  4. Kümelenmeyi oluşturan şirketlerin bulunduğu yer (İL) ile ilgili bir sınırlama var mı? Farklı illerdeki şirketler küme oluşturabilir mi?
    Cevap: Herhangi bir coğrafi kısıt bulunmamakla birlikte, kümelenme birlikteliklerinden ekonomik coğrafyalarını kendilerinin belirlemesi beklenmektedir.

  5. Firmalar kümeye katılırken firma katılım formu dolduracaklar. Üniversite, kamu kurumları ve STKlar katılırken nasıl bir form dolduracaklar. Bir resmi yazı ile katılımlarını beyan etmeleri yeterli mi? Örneği var mıdır?
    Cevap: Firma katılım formu dışında üniversite, kamu kurumları ve STK’lar için belirli bir form taslağı yoktur. Birlikteliğe katılımlarını beyan eden bir resmi yazı yeterli olacaktır.

  6. Başvuruyu kümelenme içindeki koordinatör şirket mi yapıyor, yoksa danışman bir firma aracılığı ile mi yapılıyor?
    Cevap: Koordinatör, kümelenme birlikteliği tarafından kendi aralarından seçilen ve kümelenme birlikteliğini Programa başvuru aşamasından kümelenme teşebbüsünün kurulmasına kadar Bakanlık nezdinde temsil ve ilzama yetkili kılınan kurum, kuruluş veya özel hukuk tüzel kişisidir. Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği 7 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılan kurum, kuruluşlar ve özel hukuk tüzel kişilerinden herhangi biri kümelenme birlikteliği koordinatörü olabilir.

  7. Kümelenme oluşumu için kümelenmeyi oluşturacak şirketlerin katılım formunu kendi aralarında onaylamaları yeterli mi? Yeterli değil ise bir ortaklık (birlikte şirket kurmak gibi) gerekli midir?
    Cevap: Kümelenme oluşumu için kümelenmeyi oluşturacak şirketlerin katılım formununun yetkili firma temsilcileri tarafından imzalanması yeterlidir. Herhangi bir ortaklık kurulması zorunluluğu yoktur.

  8. Başvuru için gerekli formlar başvuru rehberinde pdf formatında word formatını gönderebilir misiniz?
    Cevap: Başvuru rehberinde yer alan formların Word formatı gönderilememektedir. Gerekli olan dokümanlar online olarak doldurulup, çıktıları alınarak imzalanması suretiyle Bakanlığımıza iletilecektir. Başvurular, kümelenme.sanayi.gov.tr adresinden online olarak yapılmaktadır.

  9. Başvuru için hangi formlar doldurulmalıdır?
    Cevap: Başvuru için doldurulması gereken formlar, başvuru rehberi ekinde yer alan formlardır. Söz konusu formlar, online başvuru sisteminde yer almaktadır.

  10. Başvuru formundaki formların hepsi ön başvuru esnasında mı doldurulmalıdır?
    Cevap: “Ön başvuru” adlı her hangi bir aşama yoktur. Başvurular için gerekli formlar başvuru rehberinde yer verilmektedir. Söz konusu formların nasıl doldurulacağı başvuru rehberinde detaylı biçimde açıklanmaktadır.

  11. Kümelenme birlikteliğinde zorunlu üye olarak ticaret odaları yer alıyor mu?
    Cevap: Hayır. Zorunlu üyeler üniversite, sanayi odası veya sanayi odasının olmadığı yerlerde ticaret ve sanayi odası ve en az 20 firmadır. Bununla birlikte, ticaret odaları kümelenme birlikteliği içinde yer alabilir.

  12. Referans proje formu ve işbirliği referans proje formunun doldurulması göz önüne alındığında Program daha çok kurulmuş kümelenme teşebbüslerini mi hedeflemektedir?
    Cevap: Hayır. Referans proje formu, üyelerin bireysel proje deneyimlerini ölçerken, işbirliği referans proje formu üyelerin birbirleriyle işbirliği yapma kapasitelerini ölçecektir. Dolayısıyla, mevcut kümelenme teşebbüslerinin hedeflendiği yorumunu yapmak doğru değildir.

  13. Referans projesi olmayan bir küme başvuru yapabilir mi? Referans projenin örneğin TUBİTAK, KOSGEB gibi bir kurum ile işbirliği içinde gerçekleşmiş olması şartı var mı? Referans projenin özel şirketler arasında olması yeterli midir?
    Cevap: Yapabilir. İş birliği projelerinde herhangi bir kurum şartı yoktur. Kümelenme birlikteliği üyeleri arasında gerçekleştirilen işbirliği projeleri yeterlidir.

  14. Kategori 1 faaliyetleri için yani kümenin başlangıç faaliyetleri için de destek olunabileceğini anladık. Doğru mudur? Ayrıca ilk aşamada istenen belgeler ile küme oluşumunu belli aşamada tamamlamış kümeler için istenen belgeler farklı mıdır?
    Cevap: Başvuru rehberinde yer alan bütün faaliyet grupları destek kapsamındadır. Kategori 1 de buna dahildir. Belli bir aşamaya gelmiş veya gelmemiş bütün kümelenme birliktelikleri için istenen belgeler aynıdır.

  15. İşbirliği referans projesi küme dışında herhangi bir firma ile olabilir mi? İşbirliğinin küme içindeki şirketler arası olma şartı var mı?
    Cevap: Olabilir. Kümelenme birlikteliği üyelerinin küme içinden veya dışından kurum, kuruluş ve/veya özel hukuk tüzel kişileriyle gerçekleştirmiş olduğu projeler referans proje olarak değerlendirilebilecektir.

  16. Proje ortağı en az 1 oda ve 1 üniversiteden oluşmalıdır deniyor. Organize Sanayi Bölgeleri oda diye projeye ortak edebilir miyiz?
    Cevap: Kümelenme birlikteliğine zorunlu üyeler üniversite, sanayi odası veya sanayi odasının olmadığı yerlerde ticaret ve sanayi odası ve en az 20 firmadır. Bunların dışında kümelenme birlikteliğine yer alabilecek kurum, kuruluş ve özel hukuk tüzel kişileri Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği’nin 7. Maddesinde listelenmektedir.

  17. KOSGEB ve URGE’den (Ekonomi Bakanlığı) destek alan kümeler, Bakanlığımızdan destek alabilir mi?
    Cevap: Söz konusu kuruluşlardan destek alan kümelenme birlikteliklerinin Bakanlığımız, Programın’dan destek alması mümkündür, ancak kümelenme birlikteliklerinin halihazırda destek almış bulundukları mükerrer faaliyetler desteklenmeyecektir.

  18. Ayni katkı oranı nedir? İnsan kaynakları, bina yapımı, makine-ekipman alımı destek kapsamında değerlendirilebilir mi?
    Cevap: Ayni katkı tutarı, iş planı bütçesi toplamının %40’ını geçemez. Kümelenme teşebbüsünce sağlanacak olan ayni katkılar uygun maliyet ve eş finansman oranı olarak kabul edilebilir. Ayni katkı olarak kabul edilebilecek kalemler Kümelenme Destek Programı Uygulama Usul ve Esasları 25 inci maddesinin 2 nci fıkrasında detaylı olarak belirtilmiştir. Eş finansman olarak kabul edilecek ayni katkılar rayiç bedel üzerinden değerlendirilir. Rayiç bedelinin olmaması halinde bilirkişi ve/veya ekspertiz firmalarından alınacak rapor ile parasal karşılığının belirlenmiş olması gerekir. Bina yapımı uygun olmayan maliyetler arasında yer almaktadır.

  19. İş planı kapsamında yapılacak satın alma işlemleri Bakanlık tarafından mı yoksa kümelenme birlikteliğince mi gerçekleştirilecektir?
    Cevap: İş planının uygulanması için öngörülen mal ve hizmetlerin satın alınması, kümelenme teşebbüsü tarafından yapılır. Kümelenme teşebbüsü, mal ve hizmet satın alımlarını Bakanlığımızca yayınlanacak olan satın alma rehberine uygun biçimde gerçekleştirecektir.

  20. Kültür-turizm kümelenme girişiminin Bakanlığınızca desteklenmesi mümkün müdür?
    Cevap: Kümelenme Destek Programı Yönetmeliğine göre konusu kültür-turizm olan kümelenme girişimlerinin Bakanlığımızca desteklenmesinin önünde bir engel yoktur. Bu yüzden, başvurular kabul edilecektir. Ancak, Yönetmeliğin amacında “…..ağırlıklı olarak imalat sanayinde faaliyet gösteren kümelenme teşebbüsleri desteklenecektir” ibaresi yer almaktadır.

  21. Kalkınma Ajansından alınacak referans mektubu kime teslim edilecektir?
    Cevap: Kalkınma Ajanslarından alınacak referans mektupları başvuru sahibine teslim edilebileceği gibi ajanslar tarafından doğrudan Bakanlığımıza da (Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğüne) resmi yazı ile gönderilebilir.

  22. Kümelenme birlikteliğinin zorunlu üyeleri üniversitelerin ve sanayi/ticaret ve sanayi odalarının en fazla kaç başvuruda yer alabilirler?

    Kümelenme Destek Programı Yönetmeliğinde 07/02/2015 tarihli ve 29260 sayılı Resmi Gazetede yayımlan Kümelenme Destek Programı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile daha önce yönetmeliğin 7 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında düzenlenen üniversite ve sanayi/ticaret ve sanayi odalarının bir başvuru döneminde en fazla iki kümelenme birlikteliğinde yer alabileceklerine ilişkin düzenleme kaldırılmıştır. İkinci çağrı döneminden itibaren bu kurum ve kuruluşlar herhangi bir sınırlama olmaksızın istedikleri sayıda kümelenme birlikteliğinde yer alabileceklerdir.

Kümelenme Destek Programı hakkında detaylı bilgiye kumelenme.sanayi.gov.tr adresinen takip edebilirsiniz.

Hasan YILDIZ, Girişimci. Doktora Öğrencisi. Yazmayan YAZILIMCI. Veri Şeysi. Eğitmen...

Yazarın Profili
İlginizi Çekebilir

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir