Günümüzde banka kredisi, kredi kartı, çek vb yöntemlerle kendimize ait olmayan para ile borçlanma modeli çoğaldığı için gelişen teknoloji ile haciz yöntemleri bile değişti, bireysel ya da kurumsal fark etmiyor elektronik olarak tüm işlemleriniz durduruluyor maalesef. Bakalım bu işin aslı astarı neymiş;
E Haciz Nedir?
Elektronik haciz uygulaması, 6183 sayılı yasanın 62. maddesine eklenen hüküm gereğince ve yine aynı yasanın 79. maddesi hükmü gereğince borçlu mükelleflerle ilgili bunların banka hesaplarına uygulanan bir haciz yöntemidir.
E Hacizde Amaç Nedir?
E haciz uygulamasındaki amaç; Mevcut alacak takip uygulamasını daha hızlı ve masrafsız yapmak, E-hacizle kağıttan, posta masrafından tasarruf sağlamak, Önemli sayıda personeli de denetim, takibat gibi başka işlerde kullanma olanağı doğurmak amacı ile uygulamaktadır.
Gelir İdaresi işlemlerini kolaylaştırmak ve hızlandırmak için teknolojiden faydalanmakta kullanmakta olduğu VEDOP 3 programının içinde bir programla alt birimlerden gelen bilgilerin takibini yapmaktadır.
E Haciz Uygulama Yöntemi Nedir?
E-haciz uygulanabilmesi için vergi daireleri borçlu mükelleflere 6183 sayılı kanunun 55. maddesine uygun ödeme emri tebliğ eder 6183 sayılı kanunun 55. maddesine uygun olarak kendisine ödeme emri tebliğ edilen amme borçlusu bu ödeme emrine karşı 7 gün içerisinde mal beyanında bulunmalıdır. Aksi takdirde ödeme emri kesinleşir. Kesinleşen ödeme emrinden sonra VEDOP uygulamaları gereğince her vergi dairesi borçlu mükelleflerinin unvanı, adı soyadı, kamu borcunun türü, tutarı, yılı, vadesi, vs bilgileri liste halinde elektronik ortamda bağlı bulundukları Vergi Dairesi Başkanlıklarına bildirir. Kendilerine borçlu mükellefle ilgili kapsamlı listeleri alan Vergi Dairesi Başkanlıkları/Defterdarlıklar bu listeyi hemen elektronik ortamda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Tahsilat Grup Müdürlüğüne bildirir. Buradan da Gelir İdaresi borçlu mükellefleri için Türkiye çapındaki bankaların genel müdürlüklerine bildirir. Banka Genel Müdürlükleri, kendilerine gelen kamu borçlusu listelerindeki bilgilere göre herhangi bir saatte elektronik haciz tatbik edebilir. Böylece e-haciz başlamış olur.
E Hacizden kurtulma Yolu Nedir?
Kesinleşen ve ödenebilir safhaya gelen bir kamu borcu hakkında ödeme emri tebliğ edilmeden bu konuda mükellefin banka hesaplarına elektronik haciz uygulanamaz.
1. Kendisine ödeme emri tebliğ edilen amme borçlusu bu borcuna karşılık 7 gün içinde ödeme yapabilir.
2. Hata Veya yanılma var ise düzeltilmesini talep edebilir.
3. Bu Durumda yine mükellef yürütmeyi durdurma kararı aldırarak e haczi kaldırabilir
4. Taksitlendirme yaptırabilir yalnız taksitlendirmede gayrimenkul ve araçlarınızda ki hacizler kalkmaz ancak banka hesabındakiler kalkar.
5. Ödeme emrinin tebliği üzerine amme borçlusu bu ödeme emrine karşı vergi davası açabilir.(6183 sayılı yasa md.58) Dava açma süresi cevabın size tebliğinden itibaren 30 gündür
Neler Haczedilemez?
1. Devlet malları ile hususi, kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar.
2. Borçlunun şahsı ve mesleği için gerekli elbise ve eşyası ile, borçlu ve ailesine gerekli olan yatak takımları ve ibadete mahsus kitap ve eşyası.
3. Vazgeçilmesi kabil olmayan mutfak takımı ve pek lüzumlu ev eşyası.
4. Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve taşıtları ve diğer teferruat ve tarım aletleri; çiftçi değilse sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edevatı ve kitapları; arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük taşıt sahiplerinin ancak geçimlerini sağlayan taşıt vasıtaları,
5. Borçlu veya ailesinin geçimleri için gerekli ise, borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları,
6. Borçlu ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ile;
a) Borçlu çiftçi ise ayrıca gelecek mahsul için gerekli olan tohumluğu,
b) Borçlu bağ, bahçe veya meyve ve sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan bağ, bahçe ve bu işler için gerekli bulunan alet ve edevatı, malzemesi ve fide ve tohumluğu,
c) Geçimi hayvan yetiştirmeye münhasır olan borçlunun kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan miktarda hayvan ile bu hayvanların üç aylık yem ve yataklıkları,
7. Memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malul olanlara bağlanan emekli aylıkları ile, bu kabil kimselerin dul ve yetimlerine bağlanan aylıklar ve ordunun hava ve denizaltı mensuplarına verilen uçuş ve dalış ikramiyeleri,
8. Bir yardım sandığı veya derneği tarafından hastalık, zaruret ve ölüm gibi hallerde bağlanan aylıklar,
9. Vücut ve sağlık üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak zarar görenin kendisi veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi gereken paralar,
10. Askerlik malullerine, şehit yetimlerine verilen harb malullüğü zammı ile, 1485 sayılı kanun gereğince verilen tekel beyiyeleri,
11. Borçlunun haline münasip evi “ancak evin değeri fazla ise bedelinden haline münasip bir yer alınabilecek miktarı borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılabilir”,
12. Harcırah Kanununa göre yapılan ödemeler,
13. 2022 sayılı kanun uyarınca bağlanan aylıklar.
14. 5754/56 Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; kurumlar vergisi kanununun 88 inci maddesine göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.
E Haciz Uygulamasının Sakıncaları Nedir?
E-haciz uygulaması, gelir idaresi açısından pratik bir haciz yöntemi olmakla beraber mükellefler açısından ise, sürpriz ve olumsuz bir haciz uygulama işlemidir.
1. E-haciz işlemleri uygulamaları banka sistemini ve sermaye birikimini olumsuz yönde etkilemektedir.
2. Uygulamada vergi dairesinden alacaklı olan, mahsup talebi olan veya yaptığı serbest meslek işi dolayısıyla vergi dairesinde iade alacağı olan kimseler adına e-haciz uygulanması ile karşı karşıya kalabilmektedir.
3. Kriz ortamının olumsuz koşulları ile mücadele eden ve yeterince bir öngörüde bulunamayan mükellefler için negatif bir parametre oluşturur ve belirsizliği artırır.
4. Hatalı tahakkuk veya terkini lazım gelen bir kalem dolayısıyla mükellefin sehven borçlular listesine alınmış olması durumunda kontrol edilmeden mükellefin hacze maruz kalması gibi hatalar yapılmaktadır.
5. VUK 116, 124 madde hükümlerine göre durumu idare tarafından tetkik aşamasında olan kimselerin borçlu gibi yer almaları sebebi ile vergi dairelerinde kontrol edilmeden e haciz listesinde yer almakta sorunlar yaşayabilmektedirler.
Doğru e haciz için Ne Yapılmalıdır?
1. Mükellefe ödeme emri tebliğ edilmeden banka hesabına haciz işlemine başlanılmamalıdır. Bu uygulamada mükellefler için büyük bir problem oluşturmaktadır. Bu durumu önlemek için mükellefin dosyasındaki mevcut adreslerine veya mükelleflerin MERNİS’teki adresine ödeme emri tebliğ edilmedir. Ama alacaklı vergi idareleri bazı zamanlarda bunu yapmayarak direkt olarak o şahısları e haciz listesine almaktadırlar.Vergi idarelerinde bu kontrol için bir mekanizma kurulmalıdır.
2. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, e-haciz yaparken mükellefin borcunu dikkate alarak bu borçla uyumlu ve sınırlı olarak sadece tek bir banka e-hesabına haciz koymalıdır. Mükellefin hem gayrimenkulüne haciz konulması ve hem de farklı banka şubesindeki hesaplarına ayrı ayrı e-haciz konulması doğru bir uygulama değildir.
3. Ayrıca E Haciz uygulamasında bir alt limit olmadığı için her rakamda borç için e haciz konulabilmektedir bu ticari hayatın devamı için çok sakıncalı bir durumdur.
4. Uygulamada bankalar mükelleflerin bankada yer alan paraların tamamına haciz konulmuş gibi işlem yapmakta ve gelecekte hesaba yatacak paralar içinde haciz işlemini uygulamaktadır bunun engellenmesi gerekir.
5. Yine Uygulamada bankalar konulan elektronik hacizlerin geçerlilik süresi sadece o an olmasına rağmen yani konulan elektronik haciz sadece cari saatle sınırlı olup, ertesi dakikadan sonra otomatik olarak kendiliğinden kalkması zorunlu olmasına rağmen bankalar bu haczi kaldırmamaktalar. Buda banka hesaplarının ticari olarak kullanılmasına engel olmaktadır bankalardaki bu sorunun çözülmesi önemlidir.
6. Mahsup talebi olan ve vergi dairesinden alacaklı gözüken mükelleflerin banka hesaplarına blokaj konulmamalıdır.
Vergi idaresinin e Haciz uygulaması sadece bir bölümünü aktardığım Yaşanan bu sıkıntılar nedeniyle tebligat yapılmadan, küçük rakamlı ödemeler yüzünden sıkıntı çekmelerine sebep olmakta bana göre tüm bunlardan daha önemlisi. Mükellefler paralarını bankalara yatırma konusunda tereddüde düşmekte ve kayıt dışına itilmektedirler. Bu nedenle idare, e-haciz uygulamasını çok dikkatli bir şekilde uygulamalı, bu uygulama ile alacaklarını tahsil ederken diğer taraftan da mükellefleri kayıt dışılığa sevk etmemelidir.
İstenmeyen durumlarla karşılaşmamak için bilinmesi gerekenleri tuyad bizler için derlemiş, nezdinizde kendilerine Teşekkür Ederim.
